મેથી કોર્ન કબાબ

આપણાં ગુજરાતીમાં કહેવત છે,
"ઉનાળે કાકડી ભલી, શિયાળે ગાજર ભલાં,
ચોમાસે પરવળ ભલાં, પેલી મેથી બારે માસ"
આ શિયાળો તો લીલીછમ ભાજીઓ, તાજાં શાકભાજી, ફળફળાદિની ઋતુ છે. એમાં પણ કુદરતી ભૂખ પણ સારી લાગતી હોઈ જમાય પણ સારું અને પચે પણ સારું. મેથીની ભાજી આવી જ એક જાદુઈ ભાજી છે. તેનાં લીલાં પાંદડાંમાંથી અનેક જાતનાં વ્યંજનો બને છે. સૂકવેલી મેથીમાંથી પણ બને છે. મેથીના દાણા તો કાયમી બારેમાસ ઉપયોગી છે.મેથીની ભાજીની ઉપયોગિતા નદીના પટમાં ઊગતી મેથીની ભાજી શિયાળામાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે પણ તેનો મૂળ સાથ ખેંચવાથી તેમાં નદીની રેત કે કાંકરી ખૂબ હોવાને કારણે વાપરતાં પહેલાં તેને ખૂબ સારી રીતે ધોવી જોઈએ, જેથી તે નાની રેતની કણ કે પથરી ભવિષ્યમાં તમને નુકસાન પહોંચાડે નહીં. મેથીમાં કેલ્શિયમ 395mg આયર્ન 1.93mg , ફોસ્ફરસ- 51mg, 4%પ્રોટીન, 1% ફેટ(ચરબી), 6% કાર્બોહાઈડ્રેટ હોય છે.
બે મિનીટના નુડલ્સ અને સૂપના જમાનામાં બાળકોને હેલ્થી ઈન્સ્ટન્ટ નાસ્તો શું આપવો તે માતાઓને સતાવતો પ્રશ્ન છે ચણાના લોટમાં દહીં મેથીની ભાજી નાખીને ગરમા ગરમ પુડા બનાવી આપો ચણાના લોટ અને છાશને કારણે મેથીની કડવાશ અને તુરાશની ફરિયાદ પણ બાળકો નહીં કરે મેથી ભાજીના કારણે ફાઈબર્સ પણ પેટમાં જશે. પ્રોટીન પણ મળશે. મેથીની ભાજીને કારણે શકાશે કરમીયા કે અપચાને કારણે પેટના દુ:ખાવાની અવારનવાર ફરિયાદ કરતાં બાળકોને પણ આ લાભદાયક છે. તો આજે હું આ અત્યંત ગુણકારી મેથીની ભાજીમાં કોથમીર તથા કોર્ન ઉમેરીને સ્વાદિષ્ટ કબાબ બનાવીશ જે નાના-મોટા બધાને ભાવશે અને બાળકો પણ હોંશે હોંશે ખાશે. તો શરૂ કરીએ આજની રેસિપી.
મેથી કોર્ન કબાબ
આપણાં ગુજરાતીમાં કહેવત છે,
"ઉનાળે કાકડી ભલી, શિયાળે ગાજર ભલાં,
ચોમાસે પરવળ ભલાં, પેલી મેથી બારે માસ"
આ શિયાળો તો લીલીછમ ભાજીઓ, તાજાં શાકભાજી, ફળફળાદિની ઋતુ છે. એમાં પણ કુદરતી ભૂખ પણ સારી લાગતી હોઈ જમાય પણ સારું અને પચે પણ સારું. મેથીની ભાજી આવી જ એક જાદુઈ ભાજી છે. તેનાં લીલાં પાંદડાંમાંથી અનેક જાતનાં વ્યંજનો બને છે. સૂકવેલી મેથીમાંથી પણ બને છે. મેથીના દાણા તો કાયમી બારેમાસ ઉપયોગી છે.મેથીની ભાજીની ઉપયોગિતા નદીના પટમાં ઊગતી મેથીની ભાજી શિયાળામાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે પણ તેનો મૂળ સાથ ખેંચવાથી તેમાં નદીની રેત કે કાંકરી ખૂબ હોવાને કારણે વાપરતાં પહેલાં તેને ખૂબ સારી રીતે ધોવી જોઈએ, જેથી તે નાની રેતની કણ કે પથરી ભવિષ્યમાં તમને નુકસાન પહોંચાડે નહીં. મેથીમાં કેલ્શિયમ 395mg આયર્ન 1.93mg , ફોસ્ફરસ- 51mg, 4%પ્રોટીન, 1% ફેટ(ચરબી), 6% કાર્બોહાઈડ્રેટ હોય છે.
બે મિનીટના નુડલ્સ અને સૂપના જમાનામાં બાળકોને હેલ્થી ઈન્સ્ટન્ટ નાસ્તો શું આપવો તે માતાઓને સતાવતો પ્રશ્ન છે ચણાના લોટમાં દહીં મેથીની ભાજી નાખીને ગરમા ગરમ પુડા બનાવી આપો ચણાના લોટ અને છાશને કારણે મેથીની કડવાશ અને તુરાશની ફરિયાદ પણ બાળકો નહીં કરે મેથી ભાજીના કારણે ફાઈબર્સ પણ પેટમાં જશે. પ્રોટીન પણ મળશે. મેથીની ભાજીને કારણે શકાશે કરમીયા કે અપચાને કારણે પેટના દુ:ખાવાની અવારનવાર ફરિયાદ કરતાં બાળકોને પણ આ લાભદાયક છે. તો આજે હું આ અત્યંત ગુણકારી મેથીની ભાજીમાં કોથમીર તથા કોર્ન ઉમેરીને સ્વાદિષ્ટ કબાબ બનાવીશ જે નાના-મોટા બધાને ભાવશે અને બાળકો પણ હોંશે હોંશે ખાશે. તો શરૂ કરીએ આજની રેસિપી.
રાંધવાની સૂચનાઓ
- 1
સૌ પ્રથમ મેથીની ભાજી તથા કોથમીરને સાફ કરી સમારીને પાણીથી ધોઈ તેમાંથી પાણી નિતારીને કોરી કરો.
- 2
બટાકા તથા સ્વીટ કોર્નને બાફીને બટાકા ઠરે પછી છોલીને મેશ કરો અને સ્વીટકોર્નનાં દાણા કાઢીને મિક્ષરમાં અધકચરા વાટી લો.
- 3
એક બાઉલમાં અધકચરા વાટેલા સ્વીટ કોર્ન, બટાકાનો માવો લો.
- 4
તેમાં આદુ-મરચાંની પેસ્ટ, શેકેલું જીરું પાવડર તથા મીઠું ઉમેરો.
- 5
ત્યારબાદ તેમાં સમારેલી મેથીની ભાજી, કોથમીર, ચોખાનો લોટ તથા કોર્નફલૉર ઉમેરી બરાબર મિક્સ કરો. આ મિશ્રણને તેલવાળો હાથ કરીને કેળવી લો. આ રીતે કબાબ બનાવવા માટેનું મિશ્રણ તૈયાર થશે. મિશ્રણ એકદમ નરમ ન રાખવું નહીંતર કબાબ શેકતી વખતે તૂટી જવાનો ભય રહેશે એટલે તે પ્રમાણે કોર્નફ્લૉર અને ચોખાનો લોટ ઉમેરવો જેથી મિશ્રણ કબાબ વાળી શકાય તેવું બને.
- 6
તેલવાળો હાથ કરીને મિશ્રણ થોડું હાથ પર લઈ બંને હાથની મદદથી ગોળ કબાબ બનાવો. નોનસ્ટિક તવા પર બ્રશ વડે થોડું તેલ સ્પ્રેડ કરી ગરમ કરો. તૈયાર કરેલા કબાબને મધ્યમ આંચે તવા પર શેકો.
- 7
કબાબની ઉપરની બાજુ બ્રશ વડે થોડું તેલ લગાવો નીચેની બાજુ બ્રાઉન ટપકી પડે એટલે ઉલટાવીને બીજી બાજુ શેકો. આ રીતે કિનારીથી પણ શેકી લો. આ કબાબને આરા લોટ કે બ્રેડક્રમ્સમાં રગદોળીને પણ શેકી શકાય છે પણ તેમ કરવાથી તેને શેકવા માટે તેલ વધુ જોઈશે અને તેનો નેચરલ ગ્રીન કલર પણ જળવાશે નહીં. જો વધુ તેલમાં બનાવવા હોય તો કબાબને શેલો ફ્રાય કરીને બનાવી શકાય છે.
- 8
તૈયાર કબાબને સૂપ,ગ્રીન ચટણી/કેચઅપ સાથે સર્વ કરો. તો તૈયાર છે એકદમ સ્વાદિષ્ટ તથા પૌષ્ટિક મેથી કોર્ન કબાબ.
- 9
સમગ્ર પ્રોસેસ ટૂંકમાં સમજાવતો ફોટો
Similar Recipes
-
-
વેજ. ચીઝ કોર્ન ચાટ
#મિલ્કી આપણે મૂવી જોવા જઈએ ત્યારે ઈન્ટરવલમાં કોર્ન મસાલા ચાટ ખાઈએ છીએ. અમદાવાદમાં લો ગાર્ડન પાસે સ્ટ્રીટ પર પણ આ કોર્ન ચાટ ખૂબ જ ટેસ્ટી મળે છે. જે લીંબુ મસાલા, બટર મસાલા, ચીઝ કોર્ન મસાલા જેવી અલગ-અલગ પ્રકારની મળતી હોય છે. આજે આપણે શીખીશું વેજ. ચીઝ કોર્ન ચાટ જે ખૂબ જ ચટપટી તથા સ્વાદિષ્ટ બને છે તો શરૂ કરીએ આજની રેસિપી. Nigam Thakkar Recipes -
મેથીનાં ઢેબરા
#પરાઠાથેપલાદરેક ગુજરાતીઓનાં ઘરમાં અલગ-અલગ પ્રકારનાં થેપલા બનતા હોય છે. એમાં પણ શિયાળામાં મેથીનાં થેપલા તો અવશ્ય બને છે. મેથી એક અત્યંત ગુણકારી શાક માનવામાં આવે છે. પરંતુ માત્ર મેથીની ભાજી જ નહીં તેના દાણા પણ એટલા જ ગુણકારી છે. સમગ્ર ભારતમાં મેથીનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે કરવામાં આવે જ છે. મેથી એનીમિયા એટલે કે લોહીની ઉણપના દર્દીઓ માટે બહુ ફાયદાકારક હોય છે. તે કોલેસ્ટ્રોલ અને ડાયાબિટીસના રોગીઓ માટે અમૃત સમાન માનવામાં આવે છે. ગુજરાતીમાં કહેવત છે "કેડમાં છોકરું ને ગામમાં ગોતવા જાય" અર્થાત બધી બીમારીઓનો ઉપચાર આપણા રસોડાનાં ઔષધમાં જ છે. તો આજે આપણે અત્યંત ગુણકારી મેથીની ભાજીનાં ઢેબરા બનાવીશું. Nigam Thakkar Recipes -
મેથી ટામેટા ની સબ્જી (Methi Tomato Sabji Recipe In Gujarati)
#BRશિયાળામાં મેથીની ભાજી ખૂબ જ સરસ આવે છે અને મેથીની ભાજી હેલ્થ માટે ખૂબ જ સારી છે મેં આજે મેથી ટામેટા ની સબ્જી બનાવી છે જે ખૂબ ટેસ્ટી બને છે Kalpana Mavani -
મેથી પાલક ના થેપલા (Methi Palak Thepla Recipe In Gujarati)
#RC4 મેથી પાલક ની ભાજી,લીલા ધાણા માથી બનેલા આ થેપલા ટેસ્ટી પણ છે અને હેલધી પણ છે. Rinku Patel -
મેથી લીલવા નું શાક (Methi Lilva Shak Recipe In Gujarati)
લીલી મેથી ની ભાજી અને તુવેરના કુમળા લીલવા માંથી બનતું આ સ્વાદિષ્ટ શાક દક્ષિણ ગુજરાત ની લોકપ્રિય શિયાળુ વાનગી છે.Jyoti majithia
-
બ્રોકોલી કબાબ
#નાસ્તોબ્રોકોલી આપણા શરીરની ડિટોક્સિફિકેશન સિસ્ટમ પર મજબૂત, હકારાત્મક અસર કરે છે. તે ચયાપચય હલ કરવામાં મદદ કરી શકે છે. બ્રોકોલીમાં વિટામિન D, A અને વિટામિન K પણ ખુબ સારા પ્રમાણ માં હોય છે. જેથી જે લોકો ને સલાડ માં બ્રોકોલી પસંદ નથી એ લોકો માટે આ કબાબ ઉત્તમ ઓપ્શન છે Prachi Desai -
આલૂ મેથી ડ્રાય સબ્જી (Aloo methi ni dry sabji Recipe in Gujarati)
આ શાક શિયાળા સ્પેશ્યલ શાક છે આમાં મેથીની ભાજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે જો તમે આ રીતે બનાવશો તો ખુબ જ ટેસ્ટી બનશે કારણ કે મેં આમાં ખાલી મેથીની ભાજીનો ઉપયોગ નથી કર્યો પરંતુ મેથીની ભાજી ની સાથે પાલક અને મૂળાની ભાજી પણ લીધી છે તો આ રીતે એકવાર જરૂર ટ્રાય કરજો Rita Gajjar -
મેથીની ભાજી વાળા થેપલા (Methi Bhaji Thepla Recipe In Gujarati)
#GA4#Week19આજે મેથીની ભાજી વાળા થેપલા બનાવેલ...મેથીની ભાજી હેલ્થ માટે ખૂબ સારી છે.. તેમજ પૌષ્ટિક છે.. સવારે નાસ્તામાં મેથીના થેપલા હેલ્ધી નાસ્તો લઈ શકાય... Kiran Solanki -
મેથી ના ભજીયા
હવે તો જો કે મેથી બારે માસ મળે છે. અને લોકો મેથી ની સુકવણીના પણ ભજીયા બનાવે છે. પણ મેથી સીઝન હવે જઈ રહી છે તો મને થયું કે લાવ ફરી ને ભજીયા બનાવીએ. Sonal Karia -
મેથી ના ગોટા.(Methi Gota Recipe in Gujarati)
#MW3ભજીયા. Post2શિયાળામાં મેથીની ભાજી ખૂબ સરસ મળે છે.ઠંડી હોય કે વરસાદ હોય ત્યારે ગરમાગરમ મેથીના ગોટા ખાવાની મજા આવે છે.ઉપર થી ક્રીશ્પી અને અંદર થી સોફટ ગોટા ખૂબ સ્વાદિષ્ટ લાગે છે. Bhavna Desai -
-
રગડા પેટીસ
#તીખી #એનિવર્સરીરગડા પેટીસ એ સ્ટ્રીટ ફૂડ છે.આમાં વપરાતી ચટણીઓને કારણે આ ડિશ spicy બને છે અને ખૂબ જ ટેસ્ટી લાગે છે. Bijal Thaker -
કોર્ન પાલક સબ્જી
#રેસ્ટોરન્ટઆજથી હું રેસ્ટોરન્ટ કોન્ટેસ્ટમાં મેઈન કોર્સની રેસિપી પોસ્ટ કરું છું. મેઈન કોર્સમાં ભોજનમાં જમવામાં આવતી દરેક વાનગીઓમાંની મુખ્ય વાનગીઓનો સમાવેશ થાય છે. ભોજનની શરૂઆત એપેટાઈઝર, સૂપ, સ્ટાર્ટર, પાપડ, સલાડ વગેરેથી થાય છે ત્યારબાદ મેઈન કોર્સ આવે છે જેમાં હેવી વાનગીઓ જેવી કે રોટી, નાન, પરોઠા, પુરી, કુલચા, પનીર સબ્જી, વેજ. સબ્જી, કઠોળની સબ્જી, ફોફ્તા, રાઈસ, પુલાવ, બિરિયાની, દાલ વગેરે પીરસવામાં આવે છે. જનરલી દરેક રેસ્ટોરન્ટમાં મેઈન કોર્સમાં પનીરની સબ્જી જેવી કે પનીર બટર મસાલા, પનીર ટીકા મસાલા, પનીર બાલ્ટી, પનીર અંગારા, પનીર તૂફાની, પનીર મટર, પાલક પનીર વગેરે પીરસાય છે જો પનીરની સબ્જી રેડ ગ્રેવી કે યલો ગ્રેવીની હોય તો સાથે સર્વ થતી બીજી સબ્જી ગ્રીન ગ્રેવી કે વ્હાઈટ હોય છે. બંને સબ્જી એક રંગની એક સરખી ગ્રેવીવાળી નથી સર્વ કરતા બીજી સબ્જીમાં મિક્સ વેજિટેબલ, વેજ. જયપુરી, વેજ. સિંગાપુરી, વેજ. મક્ખનવાલા, આલુ મટર, મલાઈ કોફ્તા, દમઆલુ, ચના મસાલા, રાજમા મસાલા, આલુ પાલક, પાલક કોર્ન કેપ્સિકમ વગેરે સર્વ કરવામાં આવે છે. તો આજે આપણે રેસ્ટોરન્ટમાં સર્વ થતી કોર્ન પાલક સબ્જી બનાવતા શીખીશું સાથે સાથે પાલકની સબ્જીનો રંગ બન્યા પછી ગ્રીન કેવી રીતે રાખવો તેની ટીપ્સ પણ આ રેસિપીમાં પોસ્ટ કરું છું. Nigam Thakkar Recipes -
મેથી થેપલા અને આદુંવાળી ચા
#ટીટાઈમદોસ્તો થેપલા ખૂબ જ ટેસ્ટી લાગે છે.. એમાં પણ મેથી ના થેપલા અને સ્પેશિયલ આદું વાળી ચા ની તો વાત જ કંઈક અલગ હોય છે. તો ચાલો દોસ્તો રેસિપી જોઈ લઈયે.. Pratiksha's kitchen. -
મેથી ભાખરવડી
#Goldenapron#Post11#ફ્રાયએડ#ટિફિન#આ ડીશ મેથીની ભાજીમાંથી બનાવેલી છે.જે ખાવામાં ખૂબ જ ટેસ્ટી લાગે છે .આને મેથીની મઠરી પણ કહી શકાય. Harsha Israni -
-
હરા ભરા કબાબ
#લીલી#ઇબુક૧#પોસ્ટ3શિયાળા ની ઠંડી માં લીલા શાકભાજી ખાવાની ખૂબ જ મજા આવે છે. આ કબાબ માં ઘણા શાકભાજી આવે છે આ કબાબ ને ડીપ ફ્રાય પણ કરી શકો. મે શેલો ફ્રાય કરયા છે. આ કબાબ ને નાસ્તા કે સ્ટાર્ટર માં બનાવી શકો છો. આ ખૂબ જ હેલ્ધી અને ટેસ્ટી લાગે છે. Charmi Shah -
મેથી પૂરી (Methi Poori Recipe In Gujarati)
#GA4#Week19#methiશિયાળામાં જ્યારે મેથી મળે ત્યારે એમ થાય કે એની જેટલી આઈટમ બનતી હોય તે બનાવીને ખાઈ લઇએકારણકે શિયાળા જેવી મેથી અન્ય સિઝનમાં નથી મળતીજોકે હવે તો મેથી બારે માસ મળે છે પણ તેનો ટેસ્ટ શિયાળાની મેથી જેવો નથી હતોમેથીની ભાજી ભાજી ની જગ્યાએ આપણે સીઝન માં જયારે મેથી ના મળતી હોય તો કસૂરી મેથીનો પણ ઉપયોગ કરી શકીએ છીએઆજે મે તાજી મેથીની ભાજીનો ઉપયોગ કરીને મેથી પૂરી બનાવી છે જે સવારની ચા સાથે બ્રેકફાસ્ટમાં પરફેક્ટ લાગે છે Rachana Shah -
મેથી બાજરી ના વડા
#ટીટાઈમમેથી ની ભાજી અને બાજરી ના લોટ માથી બનતા આ વડા ખૂબ જ સરસ લાગે છે અને હેલ્થ માટે મેથી ખુબ જ ફાયદો કરે છે. Bhumika Parmar -
હરીયાલી ડોનટ્સ
#લીલીશિયાળામાં લીલા શાક ખુબ સરસ આવે છે પરંતુ એમાંથી રોજ એકનુ એક બનાવીએ તો મે આજે ખુબજ ટેસ્ટી ડોનટ્સ બનાવ્યા છે જે બાળકો તો શું મોટેરાઓ પણ હોંશે હોંશે ખાશે VANDANA THAKAR -
-
મેથી ની વર્કી પૂરી
દરરોજ ચા સાથે કે નાસ્તા માં ખાવા આપડે અવનવી પૂરીઓ બનાવતા જ હોઈએ, પણ મને મેથી ની આ પુરી ખૂબ પસંદ અને ખાઈએ તો બિસ્કીટ જેવી જ લાગે. Viraj Naik -
મેથી મસાલા રોટલો (Methi Masala Rotlo Recipe In Gujarati)
#GA4#Week2#Fenugreekમેથીની ભાજી આપણાં શરીર માટે ખુબ ફાયદાકારક છે.મેથીની ભાજી માંથી આપણે ઘણી વાનગીઓ બનાવતા હોઈએ છીએ.એમાંથી આજે મેં મેથી અને બધાં મસાલાના સમન્વયથી મેથી મસાલા રોટલા બનાવ્યા છે. Komal Khatwani -
બટર કોર્ન રાઈસ
#રાઈસમકાઈ અને બટર નું કોમ્બિનેશન દરેક ને ભાવતું વ્યંજન છે. આ રાઈસ બાળકો ને લંચ બોક્સ માં પણ આપી શકાય અને ડીનર માં પણ લઈ શકાય.ખૂબ જ સરસ લાગે છે . Bhavna Desai -
મેથી બટાકા ભાજી(Methi Aloo Bhaji Recipe in Gujarati)
#MW4#મેથી બટાકા ની સૂકી ભાજી ગૃહિણીઓ શિયાળામાં મેથી ની ભાજી નો ઉપયોગ રોજ બરોજ ની રસોઈ મા છૂટ થી કરતી હોય છે ..... તો..... આજે મેં મેથી બટાકા ની સૂકી ભાજી બનાવી છે. Ketki Dave -
મેથી ના થેપલા (Methi Thepla recipe in Gujarati)
#GA4#Week 19#methi#post 1Recipes no 164.શિયાળામાં મેથીની ભાજી સરસ અને ફ્રેશ આવે છે આજે મેં મેથી ની ભાજી ના થેપલા બનાવ્યા છે જે ટેસ્ટ માં બહુ સરસ બન્યા છે. Jyoti Shah -
સૂકી ભાજી અને થેપલા
મારી ટ્રેડિશનલ ડીશ છે ગુજરાત ના બધા લોકો ની ફેવરિટ મેથી ની ભાજી ના થેપલા અને બટાકા ભાજી નું શાક... સાથે અથાણું, ધાણા ની ચટણી, પાપડ અને સલાડ... Charmi Shah -
પોટેટો-કોર્ન ચીઝ બોલ્સ
#એનિવર્સરી#સ્ટાર્ટર્સબ્રેડ ની આઈટમ.. તળવા થી વઘારે તેલ શોષી લે છે... એટલે મેં હમેશા બ્રેડ ની વાનગી એરફ્રાયર માં બનાવું છું.પણ બઘાં ને બેક કરેલ વાનગી નો સ્વાદ નથી ભાવતું.. એટલે મેં ક્યારેક હાફ બેક કરી હાફ ફ્રાય કરી ને વાનગી બનાવવાની કોશિશ કરી છું.અહીં પણ આ સ્વાદિષ્ટ વાનગી ને હાફ બેક કરીને ફ્રાય કરી છે. Jasmin Motta _ #BeingMotta -
😋જૈન બીટ ભાજી અને મેથી ભાજી મુઠીયા.😋
# જૈનબીટ અને મેથી માં ઘણા પોષક તત્વો છે..જ આપના શરીર માટે ખુબજ હેલ્ધી હોય છે..જેમ બીટ માં ઘણા વિટામિન્સ હોય એમ બીટ ની ભાજી માં પણ ખુબજ વિટામિન્સ હોય છે..અને મેથી તો બધાને ખબર છે કે પોષક તત્વોથી ભરપૂર છે. આજે આપણે મુઠીયા બનાવશું એમાં કાંદા લસણ નો વપરાશ જરા પણ નથી થતો.તો જૈન ધર્મ અને સ્વામિનારાયણ ધર્મ ના લોકો ખાય શકે છે...તો ચાલો દોસ્તો બીટ ભાજી અને મેથી ભાજીના મુઠીયા બનાવીએ..😄👍 Pratiksha's kitchen.
More Recipes
ટિપ્પણીઓ